Ιστορική ακρίβεια ή αυθεντικότητα;

Η ιστορία έχει αποτελέσει προϊόν έμπνευσης για πολλά video games. Παιχνίδια όπως το Oregon Trail, το Dynasty Warriors, Total War, Battlefield, Assassin’s Creed και το Kingdom Come Deliverance. Μερικά παιχνίδια έχουν μεγαλύτερη ιστορική ακρίβεια κι αυτό είναι το χαρακτηριστικό που τα κάνει να ξεχωρίζουν. Ο σχεδιασμός του παιχνιδιού πολλές φορές απαιτεί συμβιβασμούς, οι οποίοι μπορεί να οδηγήσουν σε ιστορικές ανακρίβειες.

Πόσο συμβιβασμό όμως χωράει ένα παιχνίδι;

Πόσο μπορούμε να αποκλίνουμε από την ιστορία;

Ιστορία και Games

Αν με τον όρο ιστορική ακρίβεια, εννοούμε την ακριβή αναπαράσταση των ιστορικών γεγονότων και την κοινώς αποδεκτή οπτική των γεγονότων, τότε τα παιχνίδια έχουν να αντιμετωπίσουν μια τεράστια πρόκληση στην αναπαραγωγή της ιστορίας. Ελευθερία κίνησης και διάδρασης σε ένα game ουσιαστικά, θα οδηγήσει στην χάραξη μιας διαφορετικής ιστορίας από αυτή που γνωρίζουμε. Για παράδειγμα, πολλά από τα στοιχεία του Assassin’s Creed είναι ακριβέστατα, ειδικά όσον αφορά στην αρχιτεκτονική και τις πολιτικές διαμάχες της εποχής. Παρόλα αυτά, παίζεις ένα φανταστικό χαρακτήρα του οποίου οι πράξεις είναι δικές σου επιλογές. Το Total War προσπαθεί πάρα πολύ ώστε να δημιουργήσει ένα ιστορικά ακριβές campaign, με μονάδες και χάρτες που αντιπροσωπεύουν την εκάστοτε εποχή. Ως διοικητής, κατακτάς περιοχές και διαμορφώνεις την πολιτική σου. Όσο περισσότερο παίζεις, τόσο περισσότερο αποκλίνεις από την πραγματική ιστορία.

Ιστορική αυθεντικότητα

Αυτά τα παραδείγματα μας δείχνουν, ότι τα games μπορούν να είναι ευέλικτα. Υπάρχει χώρος για αλλαγή και για διαφορετική ερμηνεία των γεγονότων, ενώ παράλληλα είναι ιστορικά ακριβή. Οι δημιουργοί έχουν ακόμα την επιλογή να προσθέσουν ή να αφαιρέσουν λεπτομέρειες. Οι παίχτες μπορούν να δημιουργήσουν την δική τους ιστορία καθώς παίζουν. Όταν ο δημιουργός του Total War, Jack Lusted, ρωτήθηκε σχετικά με τις προκλήσεις στην δημιουργία ενός παιχνιδιού που περιλαμβάνει ιστορικά γεγονότα, είπε:

«Η ιστορική ακρίβεια είναι λίγο πολύ αυτό που λέμε ‘ιστορική αυθεντικότητα’. Προσπαθούμε να περάσουμε το αίσθημα της εποχής. Βεβαιώνοντας ότι οι μονάδες είναι ιστορικά ακριβείς, καθώς και τα ονόματα κι οι τοποθεσίες. Έτσι, όταν παίζεις το παιχνίδι δεν θα σκεφτείς ‘ για περίμενε…αυτό δεν θα έπρεπε να υπάρχει σε αυτή την εποχή’. Προσπαθούμε να περάσουμε αυτή την αισθητική. Αν θέλαμε την απόλυτη ακρίβεια, στο campaign για παράδειγμα, θα έπρεπε να χάνεις τα μισά σου στρατεύματα πριν μπεις στην μάχη λόγω κάποιας αρρώστιας ή να μην μπορείς να ελέγξεις την μάχη κι απλά να παρατηρείς τα τεκταινόμενα για ώρες. Κάπου πρέπει να τραβήξεις μια γραμμή στο πόσο ιστορικά ακριβές θα είναι το παιχνίδι σου. 100% ακρίβεια είναι ακατόρθωτη. Πολλές από αυτές τις περιόδους αν τις κάναμε με πολύ μεγάλη ακρίβεια, θα ήταν τελείως ξένες για μια μερίδα ανθρώπων, λόγω διαφορετικών κοινωνικών προσδοκιών».

Ο τρόπος με τον οποίο ο Jack Lusted χρησιμοποιεί τον όρο ιστορική αυθεντικότητα έχει ένα ενδιαφέρον. Έτσι, οι δημιουργοί έχουν την ευκαιρία να δώσουν την δική τους ερμηνεία της ιστορίας, διατηρώντας την ιστορική ακρίβεια. Το Assassin’s Creed: Origins έχει την αίσθηση του αυθεντικού, παρόλο που πολεμάς ένα γιγάντιο θεό αλιγάτορα. Το Total War μοιάζει αυθεντικό, παρόλο που μπορείς να φτιάξεις έναν στρατό από σκυλιά και να κατακτήσεις την Ευρώπη.

Kingdom Come: Deliverance

Δεν μπορούμε να μιλήσουμε για ιστορικά παιχνίδια χωρίς να αναφερθούμε στο Kingdom Come Deliverance. Για όσους δεν το γνωρίζετε, το Kingdom Come Deliverance όταν κυκλοφόρησε, οι χαρακτήρες του παιχνιδιού ήταν μόνο λευκοί. Το γεγονός αυτό πυροδότησε έναν κύκλο ερωτήσεων σχετικά με την παρουσία έγχρωμων ανθρώπων στην περίοδο που διαδραματίζεται το παιχνίδι.

Vavra on twitter

Ο σεναριογράφος της Warhorse Studio Daniel Vavra μέσω ανάρτησης στο twitter, ανέφερε ότι δεν υπήρχαν έγχρωμοι άνθρωποι στην μεσαιωνική Βοημία.  Απ’ ο,τι είπε, συμβουλεύτηκε ιστορικούς κι απευθυνόμενος στο κοινό ρώτησε: ‘πιστεύετε θα έφτιαχνε η Warhorse Studio ένα παιχνίδι για την ιστορία του τόπου της χωρίς να την γνωρίζει’; Λόγω της κριτικής που δέχτηκε, σε επόμενη δημοσίευσή του ανέφερε: ‘ Ζητώ συγγνώμη για την αμέλεια και την απερισκεψία των όσων είχα πει κι οδήγησαν σε παρεξήγηση στο παρελθόν. Επίσης, ζητώ συγγνώμη αν με τα λεγόμενα μου πλήγωσα κάποιους ή έδωσα την εντύπωση ότι κάνω προπαγάνδα για κάποια ιδεολογία.’.

Ο Vavra συνέχισε να μιλά για αμφισβητούμενα θέματα και συγκεκριμένα για την εθνική σύνθεση του πληθυσμού της μεσαιωνικής Βοημίας: ‘Η πιο σοβαρή κατηγορία που αντιμετωπίζουμε, αφορά την άρνηση της παρουσίας ανθρώπων άλλου χρώματος ή εθνικότητας στο παιχνίδι μας, προωθώντας έτσι μια ρατσιστική οπτική του κόσμου. Αυτό είναι λάθος. Εγώ προσωπικά δεν αρνούμαι αυτό το γεγονός, και το Kingdom Come Deliverance δεν περιορίζεται σε καμιά εθνική ομάδα. Η εθνικότητα άλλων χαρακτήρων αντικατοπτρίζει όσα γνωρίζουμε για την Βοημία γύρω στο 1403… Η πλοκή του Kingdom Come Deliverance διαδραματίζεται σε μια συγκεκριμένη περιοχή της σημερινής Τσεχίας. Μια περιοχή που βρίσκεται βαθιά στο κέντρο της Ευρώπης. Βάσει των πηγών μας, η περιοχή κατοικούνταν κυρίως από ανθρώπους των περιοχών που απαρτίζουν τις σημερινές Τσεχία, Γερμανία, Πολωνία και Βέλγιο’.

Συνέχισε λέγοντας: ‘Οι πηγές μας πληροφορούν για μερικούς ανθρώπους ιταλικής καταγωγής, οι οποίοι δούλευαν ως αρχιτέκτονες σε μεγάλες πόλεις, καθώς και για ανθρώπους που ανήκαν στην εβραïκή κοινότητα. Φυσικά, σε άλλες περιοχές υπήρχε μεγαλύτερη πολυπολιτισμικότητα. Χώρες των οποίων τα λιμάνια ήταν πολυταξιδευμένα για παράδειγμα μέσω του εμπορίου. Έχουμε συνεργαστεί σε μεγάλο βαθμό με ιστορικούς κι έχουμε αναλύσει αρκετές ιστορικές πηγές, καθώς προετοιμαζόμασταν για το παιχνίδι. Όταν έγιναν οι πρώτες κατηγορίες, συμβουλεύτηκα τους ιστορικούς για να σιγουρέψω ότι δεν παρουσιάζουμε μια διαστρεβλωμένη ιστορία’.

Επιστημονική γνώμη

Πρέπει να αποδώσουμε τα εύσημα βέβαια στη Warhorse Studio, που απέδωσε την δέουσα επιμέλεια, παρουσίασε της πηγές της και την βιβλιογραφία που χρησιμοποίησε. Παρόλα αυτά, αρκετοί είναι εκείνοι οι ιστορικοί, που διαφωνούν με τα ευρήματα και τον σχεδιασμό της Warhorse Studio. Το γερμανικό περιοδικό Μgames απευθύνθηκε στα τμήματα ιστορίας του πανεπιστημίου του Άαχεν και του πανεπιστημίου Γιοχάνες Γκούτενμπεργκ της πόλης Μάιντς. Τα πανεπιστήμια, ανέφεραν ότι στην περιοχή υπήρχαν πολλοί άνθρωποι Τουρκικής καταγωγής, που εμφανίζονται σαν εχθροί στο παιχνίδι.

Ωστόσο, η παρουσία έγχρωμων ανθρώπων στην περιοχή αμφισβητείται. Υπάρχουν όμως αποδείξεις, όπως έργα τέχνης που απεικονίζουν έγχρωμους ανθρώπους στη μεσαιωνική Βοημία. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι η εικόνα του Αγίου Ιερώνυμου του Θεοδωρίχου της Πράγας του 1360. Ο καθηγητής David D’Avray  του πανεπιστημίου UCL είπε: ‘Δεν θα έλεγα ότι είναι απίθανη η παρουσία οποιουδήποτε χρώματος ανθρώπου στη μεσαιωνική Βοημία, αλλά σε κάθε περίπτωση θα επρόκειτο για ένα πολύ μικρό ποσοστό του πληθυσμού’.

Η ιστορία ξαναγράφεται

Παρόλα αυτά, τα παιχνίδια που ακολουθούν κατά γράμμα την ιστορία με βάση αρχαίους τόμους και ιστορικά βιβλία, δεν είναι αλάνθαστα. Στο κάτω κάτω, τα βιβλία ιστορίας γράφονται από ανθρώπους. Οι άνθρωποι κάνουν λάθη ή παραλείπουν γεγονότα και μπορεί να έχουν συνειδητές ή ασυνείδητες προκαταλήψεις. Μπορεί να έχουν πολιτισμικές επιρροές και να παρουσιάζουν την ιστορία έτσι ώστε υποσυνείδητα να επηρεάζουν αυτούς που την διαβάζουν. Και σε κάθε περίπτωση, η ιστορία είναι γραμμένη από την οπτική του συγγραφέα. Πολλές φορές μπορεί να μην συμπεριλαμβάνουν άλλες θεωρήσεις της εποχής.

Όταν κάποιος χρησιμοποιεί την ιστορία για να δημιουργήσει ένα παιχνίδι, πρέπει να σκεφτεί ότι η ιστορία είναι γραμμένη με προκαταλήψεις και επιρροές της εποχής. Χώρια το ότι τα βιβλία έχουν γραφτεί και ξαναγραφτεί ανά τους αιώνες. Οι δημιουργοί παιχνιδιών είναι ευέλικτοι στην χρήση της ιστορίας. Για παράδειγμα, το Call of Duty: WWII χρησιμοποιεί τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο για να παρουσιάσει την ιστορία του και να δημιουργήσει χάρτες για το multiplayer, αλλά επιτρέπουν στον παίκτη να διαλέξει να παίξει ως γυναίκα Αμερικανίδα στρατιώτης, παρόλο που γυναίκες στρατιώτες δεν υπηρετούν στην πρώτη γραμμή του πολέμου. Το Total War παρουσίασε μία ενοποιημένη Ρωσία σε περίοδο που στην πραγματικότητα, αποτελούνταν από διάφορα κρατίδια κι αυτό το γεγονός έκανε το παιχνίδι πιο ομαλό. Τέτοια παραδείγματα μας δείχνουν, ότι είναι εφικτό ένα παιχνίδι να είναι ιστορικά ακριβές όσον αφορά την περίοδο και το μέρος. ενώ παράλληλα παρέχουν ελευθερία στον παίκτη.

Ένα μέσο εκμάθησης

Παρόλο που τα παιχνίδια είναι ένα μέσο διασκέδασης, μπορούν επίσης να αποτελέσουν κι ένα μέσο εκμάθησης. Τα Total War μπορούν να σου μάθουν για βασίλεια και τεχνολογίες που μπορεί να μην γνώριζες. Μπορεί ακόμα, να σου τραβήξουν την προσοχή για να μάθεις περισσότερα για κάποια ιστορικά γεγονότα, όπως για την ρωμαϊκή αυτοκρατορία. Παιχνίδια όπως το Medal of Honor, Call of Duty και IL-2 Sturmovik σου διδάσκουν πράγματα για τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Πολλοί μπορεί να γνωρίζουν την Ιωάννα της Λωραίνης και τον William Wallace από το Age of Empires 2.  Τώρα έχουμε την ευκαιρία, μέσω του Assassin’s Creed: Origins να μάθουμε και για την αρχαία Αίγυπτο.

Το Assassin’s Creed: Origins το παινεύουν ειδικά, για την προσοχή που έχει δώσει στην κάθε λεπτομέρεια αλλά και για την ελευθερία εξερεύνησης που παρέχει. Βέβαια λογοκρισία υπάρχει παντού. Έτσι, για να μπορέσουν και τα νέα παιδιά να παίξουν το παιχνίδι, τα γυμνά αγάλματα παραδείγματος χάρη έχουν καλυφθεί. Αυτό βέβαια αποτελεί ακόμα ένα παράδειγμα, ότι μπορούν να γίνουν αλλαγές μέσα στο παιχνίδι χωρίς να αλλοιώνεται η ιστορική του ακρίβεια!  Είναι δύσκολο για τους δημιουργούς να αποδώσουν κάθε ιστορική λεπτομέρεια. Κι είναι ακόμα δυσκολότερο να βρουν μια ισορροπία, μεταξύ ιστορικής ακρίβειας κι αυθεντικότητας. Αν, λοιπόν, βασίζεις το game πάνω σε ένα ιστορικό βιβλίο, χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή.

Εσείς τι πιστεύετε; Μπορούν να υπάρξουν ιστορικά ακριβή παιχνίδια; Υπάρχει χώρος για την προσωπική πινελιά κάθε δημιουργού, όταν πρόκειται για παιχνίδι που βασίζεται σε ιστορικά γεγονότα;

[πηγή]